متن
متن چیزی است که نوشته میشود و به روی تعداد نامحدودی از خوانندهها گشوده است که میتوانند نوشتار را به گفتار زنده تبدیل کنند. متن گفتمانی است که با نوشتار تثبیت میشود. متن بیانکنندهی احساسات، عواطف، کنشها، واکنشها و غیره میباشد که با بهرهگیری از هوش نویسنده، پیام درونی خود را به مخاطب نفوذ می دهد. متن مجموعهای از واقعیات است که بهعنوان نشانهها به کار میرود و بهقصد انتقال معانی خاص به شنونده، در بافتی معین انتخاب و تنظیم میشود. واقعیت یک متن باید قابل درک باشد، خواه بهوسیلهی حواس، مانند درک خطوط، اشکال و ایماها و اشارهها باشد، یا بهوسیلهی ادراک پدیدارشناسانه، مانند ادراک تصورات ذهنی. این واقعیات قابل ادراک باید به گونهای انتخاب و تنظیم شوند که متننگار (نویسنده و…) بتواند معنای مشخصی را به شنونده در یک بافت معین منتقل سازد.
متن محدود به نوشتار نمیشود؛ بلکه میتواند اظهار شود، نوشته شود، عمل شود یا اندیشه شود. متن آثار هنری، مانند نقاشی، سینما و موسیقی را نیز دربرمیگیرد. بهعبارتدیگر، هر اثری که برای مخاطب پیامی داشته باشد، در قلمرو متن قرار میگیرد و باید به تفسیر آن پرداخت.
پدیدآورندگان اثر
پدیدآورندهی اثر به شخص، گروه یا نهادی گفته میشود که با استفاده از اندیشه، ذوق، هنر و تخصص خود، متن اثر را به وجود میآورد. آثار میتوانند در زمینههای گوناگون، مانند علم، ادبیات، هنر، فرهنگ و غیره باشند. نشر کتاب، با دو گروه از پدیدآورندگان آثار در ارتباط است: مؤلفان و مترجمان.
نویسنده یا مؤلف
نویسنده به کسی گفته میشود که با استفاده از کلمات و شیوههای نگارش، به خلق اثر میپردازد؛ او پیام و ایدهی خود را از طریق تولید متن به خواننده میرساند. واژهی نگارنده نیز گاه هممعنی با نویسنده بهکار میرود. نویسنده فردی است که سالها به حرفهی نویسندگی اشتغال داشته و بهطورخاص، نگارندهی داستان، شعر و متون ادبی است؛ اما امروزه این لفظ عمومیت یافته و علاوهبر داستاننویسان، به افرادی که در زمینههای دیگر مینویسند نیز اطلاق میشود.
مؤلف به کسی گفته میشود که نوشتههایش منتشر شده است. علاوهبرآن، مؤلف کسی است که ایدهی اصلی کارهایش را خودش ایجاد میکند و درمورد ایدههای خود می نویسد. بنابراین، مؤلفان همه نویسنده هستند؛ اما نویسندگان همه مؤلف نیستند.
تفاوت مؤلف با نویسنده
نویسندگی یک حرفه است و نویسنده فردی است که با استفاده از دانش و تخصص خود محتوای متنی را تولید میکند. ممکن است این متن ادبی، علمی، آموزشی، فرهنگی، اقتصادی و غیره باشد. همچنین، نویسنده ممکن است خود به تولید اثر بپردازد یا اینکه به سفارش فرد یا نهاد دیگری اقدام به نوشتن کند. نویسنده میتواند یک یا تعداد زیادی اثرِ نوشتهشده داشته باشد، اما هیچکدام از آنها را به چاپ نرسانده باشد. اما مؤلف فردی است که اثری را در قالب کتاب، چاپ و منتشر کرده است. این اثر میتواند از ایدهی خود مؤلف نشأت گرفته باشد و یا اینکه بهصورت گردآوری از منابع مختلف، تهیه و تألیف شده باشد. بنابراین، اگر کسی دهها داستان، رمان یا کتاب کودکان نوشته باشد و قطعات ادبی خوبی داشته باشد، اما هیچکدام منتشر نشده باشند، یک نویسنده است؛ اما اگر فقط یک کتاب نوشته و منتشر کرده باشد، انتشار کتاب او را به مؤلف تبدیل می کند.
حرفهی نویسندگی
نویسندگی، انتقال و رساندن نوعی دیدگاه یا پیام به مخاطب از طریق نوشتن است. نویسنده کسی است که این هنر را دارد و میتواند پیام و نوشتهی خود را با بیان و کیفیت بهتر و خلاقانهتر و با کمیت بیشتر و گستردهتر به مخاطب منتقل سازد. او کسی است که خوب حس میکند، خوب میاندیشد و خوب مینویسد.
نویسنده، آثار خلاقانهای مانند رمانها، داستانهای کوتاه، کتابهای کودک، نمایشنامهها و اشعار را میآفریند. او همچنین گاهی مقالات خاص برای روزنامهها و مجلات، مطالب غیر داستانی مانند بیوگرافیها و کتابهای آموزشی و مطالبی برای رسانه، رادیو و تلویزیون مینویسد.
نویسنده معمولاً در جلسات مربوط به معرفی اثر خود و نقد و بررسی آن شرکت میکند. درنتیجه، باید انتقادپذیر بوده و گوش شنوایی داشته باشد. ازآنجا که بسیاری از ایدهها و موضوعات اولیهی کتابها و مقالات، برگرفته از بطن جامعه، زندگی و مشکلات مردم هستند، نویسنده باید روانشناس و مردمشناس خوبی بوده و از طریق ارتباط با افراد جامعه، با زندگی، علایق، نظرات و مشکلات آنها آشنا شود. بهعبارتی، نویسنده باید صدای مردم جامعهی خودش باشد. بسته به نوع حوزه کاری، نویسنده باید اطلاعات تخصصی کافی مرتبط نیز داشته باشد.
یکی از ابزارهای اصلی کمککننده برای یک نویسندهی خوب شدن، خواندن و مطالعه کردن است. مطالعهی کتابهای مختلف ایرانی و خارجی، بهخصوص آثار نویسندگان بزرگ دنیا، در ایجاد ایده و شکلدهیِ تفکر نویسنده بسیار موثر است. در زیر مواردی از وظایف نویسنده و مهارتها و دانش مورد نیاز نویسنده شدن را برمیشماریم:
وظایف نویسنده
- انتخاب موضوع برمبنای نیاز جامعه، علاقهی خود یا نوع سفارش مشتری
- شکلدهیِ ایدهها، موضوعات و نقشها
- به دست آوردن اطلاعات اولیهی لازم از طریق مطالعهی کتابها، جستجو در اینترنت و یا مصاحبههای فردی
- نوشتن کتاب یا مقاله
- ارائهی نسخهی اولیه به ناشر
- تجدید نظر در کار خود (اغلب چندین بار) در صورت لزوم، پساز گرفتن بازخوردها
- شرکت در جلسات نقد و بررسی آثار خود و پاسخگو بودن در قبال منتقدان
- اطلاع از قوانین مرتبط مانند کپیرایت و رعایت کردن آنها
مهارت و دانش مورد نیاز نویسندگی
- هنر خوب حس کردن (بهویژه خوب دیدن و خوب شنیدن)
- هنر خوب اندیشیدن (آگاهی و نگاهی عمیق و جامع به مسائل)
- هنر خوب نوشتن (استعداد و مهارت عالی در نوشتن)
- نظم و انضباط کاری
- پشتکار و اراده
- توان نوشتن در ساعات و روزهای متمادی
- دقت بالا و توجه به جزئیترین موارد
- انتقادپذیر بودن
- مهارت خوب در تحقیق و جستجو برای کسب اطلاعات لازم
- داشتن مدیریت زمان و انجام دادن بهموقعِ کارها
برای ورود به شغل نویسندگی، ابتدا باید استعداد و علاقهی فراوانی داشت. کسب دانش و تخصص نیز برای هر نویسندهی موفقی لازم است. برای این امر، علاقمندان میتوانند در رشتههای دانشگاهیِ مرتبط، ازجمله «ادبیاتداستانی» و «زبانوادبیاتفارسی» تحصیل کنند و یا در آموزشگاههای آزاد، دورههای حرفهایِ نویسندگی را بگذرانند.
نشر همن، با در اختیار داشتن تخصص و امکانات لازم، راه تألیف کتاب را برای علاقمندان به حرفهی نویسندگی هموار میکند. در همن، شما میتوانید کتاب خود را از ایده تا اجرا به متخصصین ما بسپارید. همچنین، علاوهبر نویسندگان پیشکسوت، نویسندگان جوان نیز میتوانند از حمایت همن در پرورش ایده، آموزش نویسندگی و چاپ، نشر و توزیع کتاب خود برخوردار شوند.