
۲ آوریل، برابر با ۱۴ فروردین، به افتخار زادروز “هانس کریستین اندرسن”، نویسندهی دانمارکی داستانهای کودکان، “روز جهانی کتاب کودک” نامگذاری شدهاست.
“دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان” (IBBY)، هرساله با برگزاری مراسم باشکوهی این روز را جشن میگیرد. این نهاد بینالمللی، از سال ۱۹۵۳ میلادی در سوئیس آغاز به کار کردهاست و مراسم این روز هر سال در یکی از کشورهای عضو برگزار میشود. بزرگداشت این روز با طراحی پوستر ویژه و همچنین پیامی از طرف یکی از چهرههای شناختهشدهی ادبیات کودک و نوجوان گرامی داشته میشود.

در ایران، طرح پایهگذاریِ نهادی برای پیشبرد ادبیات کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۳۹ ، از سوی ‘توران میرهادی’ و با همفکری ‘لیلی ایمن (آهی)’ مطرح شد. پس از آن، گروهی ۳۷ نفره هیأت مؤسس شورا را تشکیل دادند و پس از تدوین و تصویب اساسنامه در سال ۱۳۴۲ ، “شورای کتاب کودک”رسماً فعالیت خود را آغاز کرد. این شورا با هدف معرفی کتابهای مناسب کودکان و نوجوانان، فعالیت میکرد و بانی نشر و ترویج کتب ماندگاری در حوزهی کودکان و نوجوانان ایرانی شد.

شورای کتاب کودک ایران در همان دورهی آغازین، به عضویت دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) درآمد و از آن پس با چندین دوره عضویت در کمیتهی اجرایی این دفتر، نمایندگی ایران در کنفرانسهای بینالمللی و عضویت در سیزده دوره داوری و دو دوره ریاست هیئت داوران جایزه «هانس کریستین اندرسن» را عهدهدار بوده است. این شورای مستقل و مدنی، در حال حاضر حدود ۷۰۰ عضو (رسمی و وابسته) دارد و بنابر اعلام خود آن، هزینههای خود را از راه «حق عضویت»، «حمایتهای مردمی»، «اجرای پروژههای فرهنگی» و «حقالتألیف فرهنگنامه» فراهم میآورد.
شورای کتاب کودک ایران، تا کنون دو بار در سالهای ۱۹۷۶ و ۱۹۹۳، از سوی دفتر بینالمللی(IBBY)، مسئولیت تهیهی پوستر، پیام و شعار روز جهانی کتاب کودک را به عهده گرفته است.
نخست در سال ۱۳۵۵، پرویز دیبایی پوستر را طرحی کرد، پیام را الهام توکلی و هاله زربخت، دو دانش آموز ایرانی، با عنوان “ماهی طلایی جادو” نوشتند و شعار آن را نیز محمود کیانوش در قالب یک رباعی سرود:
«هر چیزی که زیر آفتاب آمده آمده است
با حکمتی از روی حساب آمده است
خواهی که درآوری سر از کار جهان
بگشای و بخوان که در کتاب آمده است»

بار دوم در سال ۱۳۷۲، پیام روز جهانی توسط مهدخت کشکولی نوشته شد و پوستر آن را نورالدین زرین کلک ترسیم کرد. پیام آن سال ” کتاب، قصه دیروزها، راز فرداها” بود.
