۲۸اردیبهشت ماه بزرگداشت حکیم عمر خیام است.
ابوالفتح‌الدین عمر بن ابراهیم، مشهور به “خیام”، از برجسته‌ترین حکما و ریاضی‌دانان ایرانی، در سال ۳۲۹ ه.ق در نیشابور دیده به جهان گشود. به‌این‌علت به او خیام می‌گفتند که پدرش به شغل خیمه‌دوزی مشغول بوده است.
او از بزرگترین دانشمندان عصر خود به شمار می‌آمد و دارای هوش و حافظه‌ای فوق‌العاده بود. در دوران جوانی، به فراگیری علم و دانش پرداخت؛ به‌طوری که در فلسفه، نجوم، ریاضی و طب به درجات بالایی دست یافت و در این حوزه‌ها شیوه‌های خاصی را در حل مسائل مختلف ابداع کرد.
گرچه شهرت او بیشتر به شاعری است، اما در واقع خیام فیلسوف و ریاضی‌دان بود. از جمله مشهورترین آثار ریاضی او،
رساله‌ی وی در جبر و مقابله و رساله‌ای دیگر، در طرح و پاسخگویی به مشکلات هندسه اقلیدس است.
حکیم عمر خيام، سفرهای طولانی به سمرقند و بلخ و هرات و اصفهان کرد. او در سفرهایش همواره در باب حيرت و سرگشتگی فلسفی خويش سخن می‌گفت و معتقدات دینی را مورد تردید قرار می‌داد. او در زندگی نسبتاً طولانی خود، رساله‌ها و کتاب‌های بسياری به زبان‌های فارسی و عربی نگاشت.
از آثار معروف فارسی منسوب به عمر خیام، “رساله نوروز نامه” است که با نثری ساده و شیوا، پیدایی نوروز و آداب برگزاری آن در دربار ساسانیان را بازگو نمود. او در این رساله با شیفتگی تمام درباره‌ی آیین جهانداری شاهنشاهان کهن ایرانی و پیشه‌ها و دانش‌هایی که مورد توجه آنان بوده سخن رانده و تنی چند از شاهان داستانی و تاریخی ایران را شناسانده است.
خیام منجم بود و تقویم امروز ایرانی، حاصل محاسباتی است که او و عده‌ای از دانشمندان دیگر، در زمان جلال‌الدین ملکشاه سلجوقی انجام دادند و به نام وی، “تقویم جلالی” خوانده می‌شود.
گرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی او است و لقبش “حجةالحق” بوده‌است؛ ولی آوازه‌ی وی بیشتر به واسطه‌ی نگارش رباعیاتش است. رباعیات خیام به اغلب زبان‌های زنده ترجمه شده است. علاوه‌بر‌آن، ادوارد فیتزجرالد آن را به زبان انگلیسی ترجمه کرد که مایه شهرت جهانی او در مغرب‌زمین شد.
اشعار خیام بیشتر به زبان فارسی و عربی هستند. مضمون عمده رباعیات خیام، شک و حیرت، توجه به مرگ و فنا و تذکر در مورد مغتنم شمردن عمر آدمی است.
این شاعر و دانشمند برجسته، در سال ۵۱۷ ه.ق چشم از جهان فرو بست. آرامگاه او در شهر نیشابور در استان خراسان است.