
یکی از مهمترین رخدادهای تاریخ بشریت اختراع حروف چاپی مستقل و دستگاه چاپ بوده است. نخستینبار، یوهانس گوتنبرگ آلمانی در سال ۱۴۵۶ میلادی چاپ را اختراع کرد. او روزانه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ برگ چاپ میکرد. نخستین کتابی که او پدید آورد کتاب مقدس ۴۲ سطری بود. کتابهایی که در آن زمان بهچاپ میرسید به «اینکونابولا» معروف است. ابداع گوتنبرگ ظرف مدتی حدود ۴۰ سال در عمده کشورهای اروپایی و در شهرهایی مانند ونیز، فلورانس، پاریس و لیون رواج پیدا کرد و چاپخانههایی با این روش بهوجود آمد.
نخستین چاپخانه در ایران در سال ۱۲۳۳ در شهر تبریز تاسیس شد. عباس میرزا نایبالسلطنه، میرزا زینالعابدین تبریزی را مامور فراگیری فن چاپ و راه انداختن نخستین چاپخانه در تبریز کرد.
حدود 90 سال بعد، نوهی حاج زینالعابدین، بهنام زینالعابدین مطبعهچی، که پس از زیارت مکه به نام حاجی حاج آقا معروف و هنگام گرفتن شناسنامه نام علمیه را بر خود انتخاب کرده بود، ماشین چاپی را از اروپا خریداری کرده و از طریق کشور مصر وارد بندر استانبول در ترکیه کرد و از آنجا توسط چهل گاومیش به تبریز انتقال داد. حاجی حاج آقا علمیه همراه با دستگاههای چاپ سنگی خود هشت تن از متخصصان صنعت چاپ را نیز از کشور آلمان برای نصب و آموزش این دستگاهها به تبریز آورد.
چاپ نوین ایران اما، با نام مرتضی نوریانی گره خورده و کمتر فردی را میبینید که از صنعت چاپ صحبت کند و نامی از وی نبرد. مرتضی نوریانی سال ۱۲۹۰ در تهران متولد شد.
وی پس از پایان تحصیلات مقدماتی به ایتالیا رفت و با دریافت درجه کارشناسی ارشد، عنوان حسابدار خبره را به دست آورد و با فراگرفتن زبانهای فرانسه، ایتالیایی، انگلیسی و آلمانی به ایران بازگشت. نوریانی رشته تجارت خود را به امر چاپ اختصاص داد و با تلاش شبانهروزی و دریافت کمک از کارخانه بزرگ هایدلبرگ در آلمان، صنعت چاپ ایران را نوسازی و بیش از ۸۰ درصد چاپخانههای ایران را مجهز کرد و توانست مدال طلای هایدلبرگ را به دست آورد.
با گذشت زمان اهمیت صنعت چاپ بر همه روشن شد، نامگذاري روز ۱۱ شهريورماه بهعنوان روز ملی صنعت چاپ در تقویم ایرانیان در سال ۱۳۸۲ و با تلاش اسدالله جامی (مدير كل وقت دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) انجام شد. در آن زمان اهالی صنعت چاپ به شورای فرهنگ عمومی درخواست دادند و توضيحات بسياری برای لزوم اختصاص اين روز در تقويم مطرح کردند تا در نهايت اين شورا به اين جمعبندی رسيد كه روز ملی صنعت چاپ به رسميت شناخته شود و اینگونه ۱۱ شهریورماه بهعنوان روز ملی صنعت چاپ در تقویم نامگذاری شد.